Кыл хомус моонньо уонна резонатора биир харыйа мастан хаһыллан оҥоһулунна, сирэйэ имиэ чараас харыйа хаптаһын. Кыл хомус кылларын түргэнник туруораары хараҕаларын (колки) гитара киэннэрин олортум.
Былыргы булчуттар ыллыыр(иһиирэр) оҕу туһанан көтөрү бултууллара. Үөр куһу үрдүнэн ыттахха итинник ох иһиирэр тыаһын кыырт үөһээттэн түһэр тыаһыгар майгыннатан күс үөрэ ууга түһэн биэрэр диэн буолар.
Бүлүү музейын ыллыыр оҕо
диэн боппуруоска эппиэт истээри Гуманитарнай чинчийэр институтка киниэхэ анаммыт конференцияҕа сырыттым. О.И. Ионова "Из истории якутского народа" диэн 1945 с. суруйбут үлэтиттэн көстөрүнэн икки төгүл сахалар өрө турууларын тыллаан биэрбит диэн таҥнарыахсыт курдук өйдөбүллээх этим. Ону баара ити алларааҥҥы хаартыскаҕа тутан турар кинигэбэр үөһээ ахтыллыбыт кинигэни строка быыһынан ааҕан уонна билиҥҥи кэм хараҕынан көрөн саханы быыһаабыт муударай баһылык курдук ойуулаан таһаарбыттар. Конференция ол чэрчитинэн Мыымаҕы арбааһынынан, өйдөбүнньүктэри туруоруу тула кэпсэтиинэн барда. Мин санаабар таҥнарыахсыт хаһан баҕарар таҥнарыахсыт. Дьиҥ норуотун харыстыырга кыһаллыбыта буоллар дьону бэйэтин олоҕор мунньан өрө туруу тэрийсиэ уонна өрө туруулар иннинээҕи киэһээ тыллабыр ыытан сэрэтиэ суоҕа эбитэ буолуо. Онон Мыымах норуотун туһугар кыһаллыбатах бэйэтэ тыыннаах ордорун толкуйдаабыт диэн этээри тыл көрдөөбүппүн биэрбэтилэр
Хомус музейыгар буолбут тэрээһиҥҥэ хомуһу уонна хомус музыкатын "Миссия саха XXI веке" форумҥа киллэрэр туһунан кэпсэтии буолла. Тыл этиибэр хомуһу кэлиҥҥи кэмҥэ полулярнаһа үрдээн былдьаһааччы элбээтэ, ону көмүскүүргэ дьиҥ сахабыт историята татым, учуонайдар суруйан хаалларбыттарынан варгантан ылбыт курдукпут. Түүр омуктан төрүттээхпит быһыытынан хомуспутун көмүскүүрү түҥ былыргы түүрдэр историяларыгар көрдүөх кэриҥнээхпит.
http://dnevniki.ykt.ru/kouka/1078164
В рамках Всероссийского фестиваля «Зима начинается с Якутии», с 27 ноября по 3 декабря 2017 года в Якутске проходит Международный фестиваль ледовых и снежных скульптур «Бриллианты Якутии»
Встреча с обрядом очищения
Тэрээһин кыттыылаахтара
Бүгүн Арчы дьиэтигэр "Доҕуһуол" саха музыкальнай инструменннарыгар аналлаах бырайыак чэрчитинэн "Cаха төрүт дорҕоонун эйгэтэ" тэрээһин буолла. Тэрээһиҥҥэ саха кырыымпатын туһунан бэйэм санаабын кэпсээтим. Кырыымпа диэни өтөрдөөҕүгэ диэри кырыыппа дииллэр эбит. Кырыыппа диэн тылы Э.Пекарьскай тылдьытыгар "крыпа" диэн нуучча тылыттан тахсыбыт диэбит. Нуучча тылын тылдьытын ылан көрдөххө кырдьык даҕаны нуучча тылыгар "крыпа" диэн баар эбит уонна суолтата “долбленые деревянные изделия”. А. Миддендорф 1842-1846 сс. Сибирдээҕи экспедициятын түмүгүн “Путешествие на Север и Восток Сибири” диэн кинигэни 1878 сылга Санкт Петебурга бэчээттээн таһаарбыта. Бу кинигэтигэр саха кырыыппатын уонна хомуһун уруһуйдаан киллэрэн баран “ Единственные музыкальные инструменты, которые я встретил у них скрипка и варган. Оба очевидно заимствованы у русских”. Онтон былыргы түүр омуктар кыл струналаах музыкальнай инструменнарын үөрэтэн көрдөххө казактарга "кыл кобыз" диэн түҥ былыргыттан кэлбит инструменнарыттан билиҥҥи аан дойдуга уонна омуктарга барытыгар арааһынай струналаах инструмент айыллан тарҕаммыттар диэн учуонайдар үөрэтэн википедияҕа суруйбуттар. Тюркологтар үөрэтиилэринэн кобыз уонна хомус диэн биир өйдөбүллээх тыллар уонна "пустой, полый" диэни дьүөрэлиир дорҕоону кытта ситимнииллэр. Онон кырыымпабыт дьиҥнээх аата кыл хомус диэн буолан тахсар. Онтон хомуһу үгүс тюрк тыллаах омуктар ааттыылларыныы "тимир хомус" диэххэ сөп буолуо. Түҥ былыргы өбүгэлэрбит айбыт музыкальнай инструменнарыгар бэйэлэрин дьиҥнээх ааттарын төнүннэрэрбит буоллар ким даҕаны былдьаһа сатыа суоҕа уонна атын омуктартан ылбыккыт диэ суоҕа этэ дии санаабын эттим.
А.Ф. Миддендорф кинигэтиттэн
Казахтар кыл кобызтара
Бэйэм оҥортообут кыл хомустарым
Кыл хомуһунан доҕуһуолларбыттан
http://dnevniki.ykt.ru/kouka/1031424?qf=23064628&qs=68598763
http://dnevniki.ykt.ru/kouka/1067915?qf=23064607&qs=68598753
Корпус камертона, гриф и головка грифа сделаны из монолитной ели. Резонатор камертона сделан из рыбьей шкуры, колки гитарные, струны из колос конского хвоста
Ньурба маҥнайгы нүөмэрдээх оскуолатын 1967 сыллаахха бүтэрбиттэр оскуолалара 140 сылыгар анаан кинигэ таһаардылар.
Особенностью данного хомуса является крепление язычка к корпусу хомуса винтиком. Для крепления требуется сверление отверствия для винтика. Закаленный металл от пилы не берет обычное сверло по металлу. Поэтому отверствие пробил тонким пробойником и расширил для винтика круглым напильником с алмазным напылением.
Бу кинигэ ордук былыргылыы тимирдээх тааһы уһаарааччыларга, хомус уустарыгар уонна саха ох саатын оҥорооччуларга туһалаах буоллун ити түһүмэхтэри сиһилии арыйан суруйталаатым.
"Уһаныы абылаҥа" саҥа тахсыбыт кинигэбин Баайаҕаҕа Мандар Ууска бэлэх ыыттым. Кинигэбэр тимирдээх тааһы хайдах уһааралларын, былыргы тимир уустара уонна бэйэм туттар сэптэрбин, хомуһу хайдах охсорбун уонна киэргэтэрбин, номохторго олоҕуран айбыт хомус композицияларын, саха быһаҕын быһыытыгар санааларбын суруйдум. Саха боотурун сэбин-сэбиргэлин, ох саа уонна оноҕостор оҥоһууларын сиһилии кэпсээтим. Ону таһынан кыл кырыымпаны, туос айааны, туой чускуурайы хайдах оҥорбуппун арыйан суруйдум
Выставка аһыллыыта
